Belizariusz wódz Bizancjum – recenzja

Flawiusz Belizariusz był postacią, która odegrała bardzo dużą rolę w historii Cesarstwa Wschodniorzymskiego w VI wieku naszej ery. Belizariusz był jednym z najbliższych współpracowników cesarza Justyniana Wielkiego. Zawsze znajdował się w centrum najważniejszych wydarzeń, miał swój udział w stłumieniu groźnego powstanie Nike, które o mało nie doprowadziło do obalenia Justyniana, ze zmiennym szczęściem wojował z zagrażającymi wschodniej granicy imperium Persami. Wreszcie to dzięki jego zwycięstwom nad Wandalami w Afryce i Ostrogotami w Italii możliwa była rekonkwista ziem utraconych przez Cesarstwo jeszcze w V wieku.

Postać wodza obrosła wieloma mitami. Na obrazie Jaquesa – Louisa Davida „Belizariusz przyjmuje jałmużnę” przedstawiono bezdomnego, starego, niewidomego wodza, gdy przyjmuje jałmużnę. W średniowieczu Jan Tzetzes wprowadził do obiegu informację, że Justynian rozkazał oślepić pogromcę Wandalów, a Belizariusz został żebrakiem na ulicy. Rewelacje Tzetzesa chociaż nieprawdziwe, zaczęły żyć własnym życiem, czego dowodem jest chociażby wspomniany obraz Jacquesa – Louisa Davida.

Mimo wielu dokonań i legend jakie obrosły w późniejszych czasów wokół Belizariusza, osoba wodza jest słabo znana nad Wisłą. Wpływ na to zapewne ma brak biografii Belizariusza na polskim rynku. Dopiero niedawno, bo w 2016 roku, Wydawnictwo Poznańskie zdecydowało się przybliżyć polskiemu czytelnikowi sylwetkę tego wodza, wydając biografię autorstwa Iana Hughesa.

Autor studiował historię starożytną i średniowieczną na uniwersytecie w Cardiff, jest autorem kilku książek dotyczących schyłku starożytności – “Stilihio: The Vandal Who Saved Rome”, „Aetius: Attila’s Nemesis” i „Valentinian, Valens and the Disaster at Adrianopole”. Dotychczas żadna z prac Hughesa nie została przetłumaczona na język polski. “Belizariusz wódz Bizancjum” jest debiutem autora przed polskimi czytelnikami.

Biografia została podzielona na trzynaście rozdziałów, poprzedzonych podziękowaniami i wstępem. Pierwszy rozdział stanowi wprowadzenie do epoki, autor zarysowuje tło epoki, sytuację geopolityczną po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Kolejny rozdział przedstawia młodzieńcze lata Belizariusza i dwór bizantyjski. W trzecim rozdziale opisana została armia rzymska, którą przyszło dowodzić tytułowemu bohaterowi. Czwarty rozdział dotyczy wojen cesarstwa z Persją, czytelnik zapozna się w nim między innymi z opisem bitwy pod Darą, bodajże największym trumfem w karierze Belizariusza. Piąty rozdział opowiada o słynnym powstaniu Nika, do którego stłumienia przyczynił się również nasz bohater. W tym miejscu na scenę wprowadzona zostaje Antonina, żona Belizariusza, która będzie do końca życia odgrywać bardzo ważną rolę w życiu męża. Szósty i siódmy rozdział poświęcone zostały kampanii afrykańskiej Belizariusza, w toku której rzymski wódz rozgromił państwo Wandalów i obrócił ich ziemie w cesarską prowincję. Kolejne trzy rozdziały Autor opowiadają o walkach Flawiusza na Sycylii i w Italii przeciwko Ostrogotom. Jedenasty rozdział traktuje o kolejnej kampanii Belizariusza przeciw Persom. Dwunasty rozdział opowiada o drugim dowództwie tytułowego bohatera w Italii, w czasie gdy Ostrogoci usiłowali odzyskać utracone ziemie. Ostatni rozdział przybliża wojnę Cesarstwa z Hunami, w której Belizariusz odniósł ostatnie zwycięstwo w karierze. Pacę wieńczy kalendarium i słownik wybranych postaci.

Autor w książce skupia się na militarnej działalności Belizariusza, marginalizując burzliwe pożycie wodza z Antoniną. Chociaż fani sensacji pewnie będą zawiedzeni pominięciem tak pikantnych wątków, to akurat mnie odpowiada koncepcja Hughesa – zdecydowanie bardziej wolę śledzić zmagania wodza z wrogami Cesarstwa, niż jego „wojny” z żoną.

Jako się rzekło książka jest zdominowana przez tematykę militarną. Autor nie ogranicza się jedynie do przedstawienia kolejnych kampanii Belizariusza przeciwko Persom, Wandalom, Ostrogotom i Hunom, ale poświęca również wiele miejsca opisom wojskowości stron konfliktu. Czytelnik zapozna się z organizacją, uzbrojeniem i taktyką armii bizantyjskiej, perskiej, wandalskiej i ostrogockiej.

Trochę szkoda, że autor nie poświęca więcej uwagi na dekonstrukcję legendy o ostatnich latach Belizariusza, ograniczając się jedynie do stwierdzenia, że: ”późniejsza legenda o tym, jakoby Justynian kazał go oślepić i zmusił do przesiadywania przed Lauzejonem z żebraczą miską w dłoni, jest absolutnym wymysłem”.

Książka została wydana w twardej, lakierowanej oprawie. Na okładce umieszczono wizerunek Belizariusza z fresku, z Rawenny. Całość cieszy oko.

Do pracy zamieszczono pięć planów bitew – pod Darą, Callnikum, Ad Decimum, Trikamarum i oblężenie Rzymu. Ponadto dodano rysunki przedstawiające wojowników z epoki i kilka czarno – białych zdjęć. Przekład oceniam dobrze, chociaż używanie przez tłumacza słowa generał w realiach VI wieku zdecydowanie nie pasuje. Nie rozumiem też decyzji wydawnictwa aby zmienić oryginalny tytuł – „Belisarius: The Last Roman General” na „Belizariusz wódz Bizancjum”.

Książka Iana Hughesa ukazuje osobę Belizariusza głównie z perspektywy jego militarnych dokonań. Na kartach biografii śledzimy kolejne wojny i bitwy w których brał udział tytułowy bohater. Autor nie zapomina jednak o przedstawieniu panoramy epoki w której przyszło żyć i działać Belizariuszowi, dzięki czemu czytelnik może lepiej zrozumieć realia w których przyszło funkcjonować wodzowi.

Lektura książki Hughesa była przyjemnością, polecam każdemu sympatykowi historii.Ocena – 5/6.

Jesteś zainteresowany kupnem? – możesz to zrobić klikając w poniższy link afiliacyjny. Dokonując za jego pośrednictwem zakupu zapewnisz mi niewielką prowizję, tym samym przyczynisz się do rozwoju strony.

Książkę możesz kupić tutaj.

 

Metryka książki

 

Autor: Ian Hughes

Tytuł: Belizariusz. Wódz Bizancjum

Wydawnictwo: Poznańskie

Rok wydania: 2016

ISBN: 978-83-7976-506-5

Ilość stron: 400